Σε τι χρησιμεύουν τα μαθηματικά;

«Σε τι χρησιμεύουν τα μαθηματικά;», «Θα τα χρειαστούμε κάποια στιγμή μετά το σχολείο;». Η συγγραφέας και μαθηματικός Snezana Lawrence έχει κουραστεί να ακούει από τους μαθητές της αυτή την ερώτηση. Είναι το ίδιο ερώτημα που κάνουν, συχνά, δεκάδες άνθρωποι. Κυρίως, όσοι δυσκολεύονται με τα μαθηματικά και προσμένουν να λάβουν την καθησυχαστική απάντηση ότι τα μαθηματικά συνδέονται με μια δοκιμασία που αρχίζει και τελειώνει στο σχολείο.

Η Snezana Lawrence δεν υποτίμησε ποτέ αυτό το ερώτημα. Αντιθέτως, το θεωρεί πολύ σημαντικό όταν τίθεται από κάποιον που αναζητά μια σοβαρή απάντηση, και όχι από εκείνον που θέλει να αποφύγει να μελετήσει ή να κατανοήσει τα μαθηματικά.

«Διαφορετικές κοινωνίες, πολιτισμοί και άνθρωποι έχουν προβληματιστεί με το ίδιο ερώτημα, δίνοντας στα μαθηματικά διαφορετικές ερμηνείες. Ο Πλάτωνας, για παράδειγμα, αναζήτησε σε βάθος τη συμβολή των μαθηματικών στη διδασκαλία των αρχών της ανθρώπινης σκέψης», σημειώνει η συγγραφέας σε κείμενό της στην ιστοσελίδα των εκδόσεων Oxford University Press. Υπενθυμίζει, ακόμα, ότι ο Πλάτωνας θεωρούσε τη σπουδή των μαθηματικών απαραίτητη προϋπόθεση για τη μελέτη της φιλοσοφίας. Και συμπληρώνει: «κατά τον Μεσαίωνα, ερωτήσεις όπως, “πόσοι άγγελοι μπορούν να χορέψουν στο κεφάλι μιας καρφίτσας;” δεν είχαν μόνο θεολογική διάσταση, αλλά εμπεριείχαν προβληματισμούς που συνδέονταν με τα μαθηματικά και όρους σχετικούς με τον χώρο, τις διαστάσεις, και την επέκταση. Σε αυτή την περίπτωση, τα μαθηματικά είχαν έναν ρόλο που βοηθούσε στην ερμηνεία περίπλοκων ζητημάτων μέσω μιας λογικής εξήγησης».

Στη συνέχεια αναφέρεται στον κορυφαίο λόγιο της Αγγλικής Αναγέννησης, τον μαθηματικό και φιλόσοφο John Dee, ο οποίος στον περίφημο πρόλογο που έγραψε στην πρώτη έκδοση των Στοιχείων του Ευκλείδη στην αγγλική γλώσσα, το 1570, σημειώνει: «υπάρχουν πολλές τέχνες που ομορφαίνουν το μυαλό του ανθρώπου αλλά καμία από αυτές δεν μας προσφέρει την ομορφιά της τέχνης που αποκαλείται μαθηματική, τη γνώση της οποίας κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να αποκτήσει χωρίς την μελέτη των αρχών, των λόγων και των Στοιχείων της Γεωμετρίας».

Στο ίδιο πνεύμα μνημονεύει την Ιταλίδα μαθηματικό του 18ου αιώνα Maria Gaetana Agnesi, την πρώτη συγγραφέα βιβλίου που πραγματευόταν ταυτόχρονα τον διαφορικό όσο και τον ολοκληρωτικό λογισμό. H ίδια αντιμετώπιζε τα μαθηματικά ως ένα μέσο όξυνσης της σκέψης, ένα εργαλείο μέσω του οποίου καθίσταται δυνατή η πνευματική φώτιση.

Τι είναι τελικά τα μαθηματικά; Η Snezana Lawrence επισημαίνει την πολυμορφία και την πολλαπλή σημασία τους στην εξέλιξη της ανθρώπινης σκέψης. Και καταλήγει: «τα μαθηματικά λαμβάνουν ποικίλους ρόλους και νοήματα σε διαφορετικές εποχές, τόπους και πολιτισμούς. Αποτελούν μέρος της διεθνούς παράδοσης της αφηρημένης σκέψης. Μέσα από τη μελέτη και τις διαφορετικές προσεγγίσεις μπορούν, τελικά, να γίνουν κατανοητά και να μας ωφελήσουν συνολικά.

Πηγή: Oxford University Press